Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun (TGDF) Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Dış Ticaret Verileri esas alınarak hazırlanan Dijital Bilgi Paneline göre, bu yılın ilk 9 ayında tarım, gıda ve İçecek sektörü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,37 oranında artış gösterdi. Yüzde 8,92 artışla 18,86 milyar dolar ihracat, 16,85 milyar dolar ithalat yaptı.
TGDF’den yapılan açıklamaya göre, eylül ayı itibarıyla aylık bazda ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,71 artarak 2 milyar 330 milyon dolara, ithalat ise yüzde 21,68 azalarak 1 milyar 310 milyon dolara ulaştı. .
Eylül ayında buğday ithalatı yüzde 20,8 artarken, soya fasulyesi ithalatı yüzde 18,9 azaldı.
Temmuz ve ağustos aylarından sonra eylül ayındaki en dikkat çekici gelişme büyükbaş hayvan ithalatındaki artış oldu. Bu ay büyükbaş hayvan ithalatı yüzde 799 arttı. Yılın 9 ayında 705,5 milyon dolarlık büyükbaş hayvan ithalatı yapılırken, yalnızca eylül ayında ithalatın fiyatı 126,8 milyon dolar oldu.
Eylül ayında büyükbaş hayvan ithalatında en büyük pay 56,6 milyon dolarla Brezilya’ya ait olurken, onu 33,3 milyon dolarla Uruguay ve 9,5 milyon dolarla Çek Cumhuriyeti takip etti.
Dış ticaret istikrarı yılın 9 ayında tarım, gıda ve içecek bölümlerinde fazla verdi.
Ocak-Ağustos döneminde 940 milyon dolar fazla veren dış ticaret istikrarı, Ocak-Eylül döneminde 2,01 milyar dolar fazlaya ulaştı.
Bakanlığın Ocak-Eylül döneminde dış ticaret fazlası vermesine rağmen geçen yılın Ocak-Eylül döneminde 2,43 milyar dolar olan dış ticaret fazlası bu yılın aynı döneminde yüzde 17,72 oranında azaldı. Eylül ayı itibarıyla dış ticaret istikrarı aylık 1,02 milyar dolar fazlaya ulaştı.
Yılın ilk 9 ayında birim ihracat değeri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,23 azalarak 1.170 dolar/ton oldu. İthalat birim değeri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,99 azalarak 621 dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
Yılın 9 ayında ihracatta öne çıkan ürünler arasında ilk sırada 1 milyar 102,9 milyon dolarla un yer aldı. Bu işi 727 milyon dolarla rafine ayçiçek yağı ve 616,3 milyon dolarla fındık içi takip etti. Bu işler Ocak-Eylül döneminde toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,9’unu oluşturdu. Aynı dönemde en çok ithal edilen ürün ise 2 milyar 832,4 milyon dolarla buğday oldu. Buğdayı 1 milyar 422,1 milyon dolarla soya fasulyesi, 1 milyar 99 milyon dolarla ham ayçiçek yağı izledi. Bu 3 ürün Ocak-Eylül dönemi itibarıyla toplam ithalatın yüzde 31,7’sini oluşturdu.
Aylık bazda değerlendirildiğinde Eylül ayında ihracatta ilk sırayı 147,6 milyon dolarla Durum buğdayı alırken, onu 134,7 milyon dolarla buğday unu ve 95,6 milyon dolarla mısır tanesi takip etti. Aynı ayda en çok ithal edilen ürünler ise 126,8 milyon dolarla sığır, 111,4 milyon dolarla buğday ve 108,5 milyon dolarla soya fasulyesi oldu.
İthalatta Rusya ve Ukrayna ilk sırayı korudu
Yılın 9 ayında ithalatta ilk sırayı 2 milyar 833 milyon dolarla buğday aldı. Rusya ve Ukrayna en çok buğday ithal edilen ilk iki ülke olmayı sürdürdü. Bu dönemde Rusya’dan 2 milyar 88,7 milyon dolar, Ukrayna’dan ise 702,2 milyon dolar buğday ithalatı yapıldı. Bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki payı yaklaşık yüzde 98,5 oldu.
Eylül ayında aylık bazda yapılan 126,8 milyon dolarlık buğday ithalatının 98,1 milyon doları Rusya’dan gerçekleşti. Rusya’nın ardından Ukrayna’dan da 12,5 milyon dolarlık buğday ithal edildi.
Buğdayın ardından yılın 9 ayında 1 milyar 422,1 milyon dolarlık soya fasulyesi, 1 milyar 99,6 milyon dolarlık ham ayçiçek yağı ithal edildi.
Soya fasulyesi ithalatında Brezilya 891,4 milyon dolarla ilk sırada yer alırken, onu Ukrayna ve ABD takip etti. Ayçiçek yağında ise sıralamada 694,8 milyon dolarla Ukrayna, 387,6 milyon dolarla Rusya ve 15,7 milyon dolarla Bulgaristan yer aldı.
Türkiye’nin ithalatında ilk 3 sıradaki ürünlerin ithalatının büyük bölümü Rusya ve Ukrayna’dan yapılmaya devam etti.
En çok ihracat ve ithalatın yapıldığı sektörler
Yılın 9 ayına ait dış ticaret bilgileri şubeler itibarıyla incelendiğinde en fazla ihracatın 2 milyar 32 milyon dolarla şeker ve şekerli ürünler bölümünde yapıldığı görüldü. Bu segmenti sırasıyla bitkisel yağ, taze meyve, makarna ve kuruyemiş segmentleri takip etti.
Toplam ihracatta şeker ve şekerleme ürünlerinin payı yüzde 10,77, bitkisel yağlar yüzde 9,6, taze meyveler yüzde 8,27, makarna yüzde 7 ve kuruyemişlerin payı yüzde 6,7 oldu.
Yine aynı dönemde en fazla ithalat 4 milyar 312 milyon dolarla hayvan yemi sektöründe gerçekleşti. Bu branştan sonra en çok ithalat yapılan branşlar ise un, bitkisel yağ, canlı hayvan ticareti ile kakao ve çikolatadır.
Yem sektörünün toplam ithalattaki payı yüzde 25,5, un bölümü yüzde 18,2, bitkisel yağ bölümü yüzde 16,7, canlı hayvan ticareti branşı yüzde 4,3, kakao ve çikolata sanayinin payı ise yüzde 3,5 oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın ilk 9 ayında dış ticaret verileri ülke bazında değerlendirildiğinde en fazla ihracat yapılan ülke 2 milyar 206 milyon dolarla Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat 1 milyar 332 milyon dolarla Almanya’ya, 1 milyar 302 milyon dolarla Rusya’ya, 1 milyar 184 milyon dolarla ABD’ye ve 825 milyon dolarla İtalya’ya yapıldı. Yılın ilk 9 ayında bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 36,31’ini oluşturdu.
Aynı dönemde ülke bazında en fazla ithalat ise 4 milyar 148 milyon dolarla Rusya’dan gerçekleşti. Bu ülkeyi 2 milyar 385 milyon dolarla Ukrayna, 1 milyar 537 milyon dolarla Brezilya, 772 milyon dolarla ABD ve 750 milyon dolarla Malezya takip etti. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat toplam ithalatın yüzde 56,92’sini oluşturdu.
Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ilk 2 ülke arasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat toplam ithalatın yüzde 38,77’sine denk geliyor. Türkiye, yılın ilk 9 ayında en çok ihracat yaptığı ülkelerden biri olan Irak’a un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek, Almanya’ya paketlenmiş fındık, fındık içi ve kiraz, Rusya’ya ise alabalık, şeftali ve mandalina ihraç etti.
Aynı dönemde Türkiye, en çok ithalat yaptığı Rusya’dan buğday, mısır, çiğ ayçiçeği, Ukrayna’dan buğday, ham ayçiçek yağı, soya fasulyesi, Brezilya’dan soya fasulyesi, sığır ve kahve ithal etti.
